Page 95 - KobiEfor Nisan 2025

KONUK YAZAR

Arsa Maliyetlerinin Yatırıma Etkileri
T ürkiye’de sanayi yatırımlarının önün- ları içinde yer alıyor.

deki en büyük iki engelden birisi işçi-
Sanayiciler, Anadolu’da yatırım yapmak
lik maliyetleri diğer birisi de arsa
finansman maliyetleri olmaya devam edi- istese de lojistik altyapı eksikliği nedeniyle
bu bölgeleri tercih edemiyor. Avrupa ve
yor. Geçtiğimiz yazılarımda işçilik maliyet- Çin’de uygulanan sektörel kümelenme
lerinin artışının son üç yılda 220 dolarlardan modelleri dikkate alınarak, sanayi bölgele-
780 dolara kadar yükseldiğini konu etmiş- rinin limanlara, demiryolu hatlarına ve lo-
tim. Bu nedenle bugün sanayi yatırımlarını jistik merkezlerine entegre edilmesi
Gültekin enel etkileyen en önemli konu olan sanayi arsa- gerekmektedir.
Efora irketler Grubu larındaki artışı ve bu artışın, yatırımlara et- Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde,
Yöne m Kurulu Ba kan kisini ele almak istiyorum. kara yolu taşımacılığının lojistiktik maliyet-
Sanayi arsası yetersizliği yeni sanayi böl- lerini artırmasının önüne geçilmesi, yeni
gelerinin arazi darlığı ve lojistik olarak ek- liman bölgelerinin oluşturularak, limanla-
sikliklerinin giderilememesi, sanayi arsası rın demir yollarıyla sanayi bölgelerine bağ-
arzındaki darlık ve mevcut arsaların astro- lantısı sağlanmak zorundadır. Marmara
nomik fiyatları, iş dünyasını zor durumda Bölgesi’nde sanayi arsalarının, 5 kat arttığı
bırakıyor ve küresel rekabette Türkiye’nin düşünüldüğünde, sanayi arsası konusunun
elini zayıflatıyor. Türkiye’nin üretim gücü için kritik bir sorun
Sanayi arsası Sanayiciler, yeni yatırım yaparken en haline geldiğini ve bu sorunun çözülme-
fiyatlarının ve büyük sorunlardan birinin sanayi arsası bu- mesi halinde Türkiye’nin küresel rekabet
arzının, lamamak, bir diğer sorunun ise arazi ma- gücünü kaybedebileceği aşikâr olarak göze
Türkiye’nin liyetlerinin düşük olduğu bölgelerde iş çarpmaktadır.
gücünün yetersizliği ve lojistik altyapı ek-

üretim gücü sikliklerinden kaynaklı olarak yeni yatırım Sorununun Çözümü İçin
üzerindeki etkisi bölgeleri oluşturulamadığı, oluşturulan Neler Yapılabilir?
Devletin sanayi bölgelerini artırarak, ya-
giderek büyüyor. bölgelerin de bu gibi yetersizliklerinden çe- tırımcılar için daha uygun koşullar sun-
kinen sanayicinin hala yüksek maliyetli böl-
Sanayiciler, gelerde faaliyetlerini sürdürmelerine ması, Marmara Bölgesi’nde yoğunlaşan
yatırım yapmak neden olmakta. Yüksek maliyetler nede- sanayinin Anadolu’nun her bölgesini kap-
için daha uygun niyle fabrika ve makine yatırımlarına ayrıl- sayacak şekilde yaygınlaştırılması, yeni
koşullar talep ması gereken sermaye, arazi satın alımına oluşturulacak sanayi bölgelerindeki sektö-
rel olarak kümeleşmeyi teşvik edebilmesi
harcanmak zorunda kalıyor. Bu da sanayi-
ederken, arazi, cileri altyapısı yetersiz, plansız bölgelere için gerekirse bedelsiz bölgeler oluşturul-
istihdam ve yönelmeye itiyor ve sürdürülebilir büyüme- ması, bu bölgelerin yatırım, istihdam ve
vergi teşvikleri nin önünü tıkıyor. vergi muafiyeti teşvikleriyle cazip hale ge-
tirilmesi gerekmektedir.
Gelişmiş ülkelerde arsa maliyetleri 15-
konusunda 20 dolar seviyesinde olmasına nazaran, ül- Sanayi imarlı arsalara erişimi kolaylaş-
devletin atacağı kemizin en yoğun sanayiye sahip Marmara tırmak, lojistik altyapıyı güçlendirmek ve
adımlar merakla Bölgesi’nde bu rakam ortalama 250-450 sanayi bölgelerini limanlara entegre
bekleniyor. dolar seviyelerinde. Marmara Bölgesi’nde etmek, Türkiye’nin sanayi üretimini artır-
fiyatların bu kadar yükselmesi yeni yatırım- mak için kritik adımlar olarak görülmek-
cıların gelmesine mâni olduğu gibi, bu böl- tedir. Özellikle; İstanbul, İzmir, Bursa,
gelerde büyüme çabasında olan birçok Kocaeli ve Gaziantep gibi şehirlerde sanayi
KOBİ’nin de yatırım yapamamasına neden yoğunlaşmasının önüne geçilerek, bu böl-
oluyor. geler yatırımda güçlük çeken sanayicilerin
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın sektö- ve büyüme hedefi taşıyan KOBİ’lerin yeni
rel bölgeler oluşturma planları olumlu kar- yatırım bölgelerine kaydırılarak rekabet
şılansa da yeterli seviyeye ulaşmış değil. güçlerinin artırılması gerekmektedir.
Türkiye’de toplam yüz ölçüm içinde sana- Sanayi arsası fiyatlarının ve arzının, Tür-
yiye ayrılan pay binde 3-4 seviyesinde. Bu kiye’nin üretim gücü üzerindeki etkisi gide-
oran, İtalya’da %2.12, Fransa’da %1.5, Al- rek büyüyor. Sanayiciler, yatırım yapmak
manya’da ise %4.5 seviyesinde bulunuyor. için daha uygun koşullar talep ederken,
Türkiye’de sanayi için ayrılan toplam alan arazi, istihdam ve vergi teşvikleri konu-
300 bin hektar olup, bunun yalnızca 100 bin sunda devletin atacağı adımlar merakla
hektarı organize sanayi bölgesi (OSB) sınır- bekleniyor.
Nisan 2025 KobiEfor 95