Page 76 - KobiEfor Nisan 2025

UZMAN

Alışverişin ‘e’si…
alış veriş günümüzün kaçınıl- mışsınız bir kere. “Biz verdiğimizde sağ-
-e maz sonuçlarından birisidir; lamdı” diye ısrar ediyorlar. İade veya de-
teknolojinin egemen olduğu ğişim istediğinizde ise yine bir sürü
dünyamızda -bazıları buna yeni dünya protokol. Ürünü geri almamak için bin
düzeni diyor- bu değişimi görmezlikten dereden su getirmeler, satıcıların kaba-
Prof.Dr.Turgay Biçer gelene de dinozor gözüyle bakılıyor. laşmaları ve bu arada o kadar paranızın
“Sıkıntı yok!” desinler diyebilirsiniz boşa gitmesi gibi bir dizi sorunlara ha-
turgay@maramara.edu.tr ama kazın ayağı öyle değil; bu işin uz- zırlıklı olmanız gerekiyor… Aynı za-
manları geleceği robotlaşmayı ve yapay manda servis telefonlarını bulmak,
zekayı yüceltip; robotlara ve her türlü bulduğunuzda ise bağlanmak, bağlan-
yapaylığa direnenleri çağdışı gören bir sanız da derdinizi anlatamamanızı say-
zihniyet tüm algıyı her türlü mecrada mıyorum bile…
yönetirken umursamamak öyle kolay Bazen de zincir mağazalara gidip bir
olmuyor maalesef… ürün almak istiyorsunuz. Ürün hak-
Eski dükkânları ve Evet, sayısız kolaylığı var internetten kında bir şey bilmiyorsunuz ve bir güve-
tanıdık alışverişlerin. Çok ürün ve sayısız seçe- nilir kişiden yardım almak istiyorsunuz.
nek var; bazen dükkân ve mağazalar- “Ben kullanıyorum bu ürünü; şöyle iyi,
mağazaları dan ucuz. İnsanlara sınırsız ve özgürlük böyle muhteşem” diyorlar. Güvenip alı-
özlüyor insan. veriyor -tabii parası ve gücü olana- seç, yorsunuz ama eve gelip ürünü kullan-
Adam yerine beğen, al. Hepsi muhteşem tasarlan- dığınızda hiç de dendiği gibi çıkmayınca
mış, albenisi ve cazibesi her türlü duyu öfkeyle mağazaya başvurup, ürün hak-
konmayı, organına hitap ediyor. Ali Baba Kırk Ha- kında şikâyetinizi yapıyorsunuz ama
dürüstlüğü, ramiler’in hazine odası gibi, “yok yok…” dinleyen kim. Süreç burada yeniden
güvenirliliği Tüm dünyayı emrine sunuyor. Bu cazi- başlıyor. Mağdur oluyorsunuz, paranızı
geri istiyorum. beye kanmamak kolay değil. Bir de ger- onlar istediği gibi kullanıyor. Siz bin piş-
Adı üstünde çek para yerine kredi kartı ve bilmem man ve içiniz buruk biraz da ağız dala-
alış ve veriş. kaç taksit falan derken tüm gerçeklik şından yorgun düşmüş olarak evinize
algısı gidiyor; sonunu düşünmeden dönüyorsunuz kırgın kırgın…
Kazan kazan; hazzı körükleyen hormonların da etki- Tüketici hakem heyetlerine başvuru-
kandıran yok, siyle ve sonunda yaşanacak pişmanlık- yorsunuz en az altı ay beklemeniz gere-
kaybeden yok ve lara rağmen yine de kendimize “dur” kebilir ve özetle siz paranızla rezil
dürüstlüğün, diyemiyoruz… olmakla kalmıyor bir de aptal yerine
Kısa keseyim ve kendi başımdan konmak var ya işte o adamın canını sı-
güvenirliliğin geçen bazı yanılgı ve pişmanlıklarımı ya- kıyor…
öne çıktığı zayım. Ne zaman özellikle elektronik Eski dükkânları ve tanıdık mağazaları
bir alışverişi ve ürün alsam diz üstü bilgisayar, bazı kab- özlüyor insan. Adam yerine konmayı,
lolar, usb bellekler ve hatta aldığımız ev dürüstlüğü, güvenirliliği geri istiyorum.
esnaflığı ürünleri çok zaman ya bozuk çıkıyor ya Utanma duygusunun geri gelmesini ve
özlüyoruz… da bir kullanım sonrası hata veriyor. Ma- satana kadar yalan söylemeyi meslek
Çok zor olmasa ğazaya götürüyoruz veya servise götü- edinmiş yapay kişilerden çok kendini
gerek… rüyor veya gönderiyoruz; en az 3 hafta müşterinin yerine koyabilen, empati
cihaz veya ürünün sorununu bulmak duygusu gelişmiş esnafları geri istiyo-
için “beklemeniz gerekiyor” diyorlar. rum ben. Teknolojisi olmaz olsun. Her
Sonrasında ise çoğunlukla kullanımdan türlü robot ve robotlaşmaya karşıyım
kaynaklanan hata çıkıyor nedense. “Bil- artık ve bu konuda direnmeye de devam
mem şu kadar tamir parası ve şu kadar edeceğim…
süre tamir için kalmak zorunda” diyor- Adı üstünde alış ve veriş. Kazan
lar işte o zaman sinir sisteminiz farklı kazan; kandıran yok, kaybeden yok ve
çalışmaya başlıyor. Siz, “Ayıplı ürün bu, dürüstlüğün, güvenirliliğin öne çıktığı
aldığımızdan bu yana sorunlu” diyorsu- bir alışverişi ve esnaflığı özlüyoruz… Çok
nuz ama açmışsınız paketi ve kullan- zor olmasa gerek…
76 KobiEfor Nisan 2025